Kinderen en het internet… gevaarlijker dan buiten spelen!

Jonge ouders hebben tegenwoordig een hele andere uitdaging dan hun eigen ouders hadden tijdens de opvoeding en dat is… ons geliefde internet! Het internet is een prachtige ontwikkeling waar we zelf vaak te vinden zijn. Het is niet raar natuurlijk dat ook je kinderen op jonge leeftijd geconfronteerd worden met het internet. Jonge ouders, realiseer je dat het internet een digitale speeltuin is die vele malen gevaarlijker is dan de speeltuin op de hoek.

Als jonge vader kijk ik soms rond in de huiskamer. Vrouw bezig op de iPad, jongste zoon bezig op zijn eigen tablet en mijn jongste dochter die loopt te zeuren om mijn telefoon. Waar stel je grenzen en wanneer is het opvoedkundig verstandig om je kinderen in aanraking te laten komen met het internet? Ik zou liever zien dat mijn kinderen iets meer zouden buitenspelen en iets minder zouden zeuren om de computer. Niet dat ik het ze kwalijk neem. De computer maakt het namelijk erg gemakkelijk om zonder veel inspanning getriggerd te worden en om avonturen te beleven die in de speeltuin niet mogelijk zijn. Kijk ik naar mezelf dan deed ik ook niets liever dan spelen op de Nintendo. Het grote verschil is echter dat de spelcomputers uit mijn tijd echte “spel” computers waren en geen multimedia systemen zoals de huidige generatie spelcomputers. Een nog groter gevaar schuilt in de handheld devices als tablets en telefoons. Games hebben popups naar het internet, interneticonen zijn prominent aanwezig en om applicaties te gebruiken is vaak internettoegang vereist.

Hoe gaan we als moderne ouder om met deze systemen en de mogelijke gevaren die het met zich meebrengt. Als je jezelf afvraagt welke gevaren dan is dit een beknopt lijstje van mogelijke gevaren voor kinderen op het internet:

• Digitaal pesten of gepest worden
• Toegang tot volwassen content zoals seks, drugs, wapens, wereldproblemen, geweld etc.
• Gevaarlijke contacten (mensen die azen op jonge kinderen)
• Omgaan met privacy (sociale netwerken)
• Virussen, malware en andere zaken die schade aan de computer kunnen berokkenen

Deze gevaren zijn echt en kunnen ook jouw kind treffen. De gevolgen variëren van vervelend tot levensingrijpend. De speeltuin is meestal minder gevaarlijk door o.a. sociale controle en ook daar laat je je kinderen niet zomaar spelen. De kinderen moeten een bepaalde leeftijd hebben en je moet ze vertrouwen. Ook zullen er een aantal regels afgesproken moeten worden. Hieronder een aantal vragen en het advies dat ik je kan geven. Dit advies is natuurlijk niet bindend want je kent je eigen kind immers het beste! Kijk, lees en leer.

Op welke leeftijd zijn ze klaar en hoe pak ik dat aan?

Kinderen beginnen al op jonge leeftijd te vragen om de tablet of telefoon. Waarom, omdat ze dat afkijken van hun ouders. Daarnaast zijn ouders vaak geneigd deze apparaten te lenen om de kinderen te vermaken en rustig te houden. In sommige gevallen vinden de eerste contacten met tablets en telefoons al plaatst voor het eerste levensjaar. Uiteraard begint het onschuldig en volledig in een gecontroleerde omgeving. Tussen de 4e en 6e levensjaar gaan kinderen meer experimenteren en zullen ze ook meer vragen hebben of de computer en het internet. Sommige kinderen sparen zelfs al voor een eigen tablet. Gebruik de eerste periode dan ook al om te starten met het geven van voorlichting. Leer ze dat het internet een gevaarlijke plaats kan zijn die net als in de “echte” wereld leuke en gezellig dingen heeft als gevaarlijke en enge dingen.

Voorlichting en regels

Het belangrijkste onderdeel zijn de voorlichting en regels. Je waarschuwt je kinderen ook om nooit snoep aan te pakken van een vreemde, toch? Het is zeer belangrijk om een goede voorlichting te geven en om een aantal basisregels af te spreken (uiteraard afhankelijk van de leeftijd).

Als je kind voor het eerst met de computer en het internet gaat spelen dan is het zaak dat je als ouder ernaast gaat zitten en meekijkt. Tijdens het meekijken kun je aanwijzingen geven over het gebruik en je kind leren hoe het wel en niet moet. Daarnaast kun je meteen tips en uitleg geven over het correct gebruik van de computer.

Aangezien kinderen vaak beginnen met het spelen van spelletjes, vervolgens filmpjes gaan kijken (YouTube) en later de computer gaan gebruiken voor schoolwerk is het zaak om alleen het nodige advies te geven. Jonge kinderen behoeven geen informatie over pornografie terwijl dat oudere kinderen deze wel nodig hebben. Jonge kinderen moeten echter wel weten dat internet celebraties per definitie geen rolmodellen zijn en dat jij als ouder bepaald taalgebruik niet normaal vindt en ook niet accepteert. Oudere kinderen moeten voorgelicht worden over online kinderlokkers die via de sociale netwerken onder een valse naam in contact proberen te komen. Nog oudere kinderen en vooral meisjes moeten voorlichting krijgen over loverboys en hoe deze online actief zijn. Uiteraard krijg je bij het aansnijden van deze onderwerpen andere vragen die in alle eerlijkheid beantwoord moeten worden. Als je zelf niet de ins-en-outs weet dan moet je als ouder ook jezelf verdiepen in deze materie (of hulp inroepen) zodat de voorlichting volledig is. Leer je kinderen ook dat alles wat online geplaatst wordt nooit meer teniet gedaan kan worden. Iets wat online gezet wordt kan door iedereen gekopieerd worden en dus nooit volledig ongedaan gemaakt worden.

De volgende regels zouden bijvoorbeeld afgesproken kunnen worden:

1. De eerste en gouden regel is “doe online niet wat je offline ook niet zou doen”! Als je op straat niet zomaar een praatje maakt met een vreemde, doe dit dan ook niet online.

2. Persoonlijke informatie zoals naam, adres, foto’s of school mogen nooit online vermeld worden

3. Praat nooit met onbekende personen (ook niet als deze beweren op dezelfde school te zitten).

4. Sociale netwerken mogen alleen gebruikt worden als deze goedgekeurd zijn en als jij als ouder beschikt over de inloggegevens of als je er zelf naast zit.

5. Controleer altijd vriendschapsverzoeken en accepteer nooit een vriendschapsverzoek van en vreemde.

6. Er mag niet op advertentiebanners (van welke aard dan ook) geklikt worden.

7. Internetgegevens en browsegedrag mag op geen enkele manier opgeschoond worden.

8. Bij pesten, vreemde verzoeken, bedreigingen en andere vreemde zaken moet meteen een ouder gewaarschuwd worden.

9. Bij het niet volgen van deze regels volgt een periode dat toegang tot de computer en het internet wordt ingetrokken. Deze periode is afhankelijk van de overtreding en door de ouder vast te stellen.

Het is belangrijk om de regels niet alleen op te leggen maar om ook als ouder zijnde tijd te steken in het uitleggen en voordoen van deze regels. Jij als ouder bent het rolmodel en het voordoen van goed en veilig internetgedrag (zoals b.v. het negeren van banners en het gebruiken van lange en veilige wachtwoorden) zorgt ervoor dat kinderen de regels beter begrijpen en deze makkelijker zullen volgen.

Wat ook zeer goed werkt is om je kinderen een kort internetcontract te laten tekenen waar de regels en consequenties in uitgelegd zijn. Leg dit contract bij de computer zodat kinderen hier ook iedere keer aan herinnerd worden.

Download hier een voorbeeld “Veilig Online Kinder Contract”. Uiteraard kun je deze aanpassen zodat het contract past bij de leeftijd van je kind(eren). Download hier het Word (docx) bestand zodat je het contract gemakkelijk aan kunt passen.

Welke software moet ik activeren om ze veilig te houden?

Er is veel software aanwezig speciaal voor kinderen. De software is afhankelijk per apparaat maar voor ieder besturingssysteem zijn diverse oplossingen. Allereerst is een belangrijk antivirus pakket een must. Deze software mitigeert de meeste (voor kinderen) onzichtbare gevaren. Daarnaast is het goed om een afdoende content filter te activeren. Blokkeer de gevaarlijke type websites zoals gokken, geweld en seks. Contentfilters zijn er op softwarematige basis maar beter is nog om een goede router aan te schaffen met een content filter. Op deze manier ben je in staat het verkeer van alle devices te filteren zonder dat je kind deze kan deactiveren of omzeilen.

Zorg er ook voor dat de startpagina van de browser is ingesteld op een kindvriendelijke zoekmachine zoals Google Kiddle.

Installeer een zogenaamde “parental control” applicatie op het device waarmee je het apparaat in 1 keer een stuk veiliger maakt voor kinderen. Parental control applicaties filteren internetverkeer, loggen activiteit zodat je dit goed in de gaten kunt houden en schermen applicaties af met wachtwoorden. Een bekende parental control applicatie voor de meeste mobiele suites is Funamo. Voor de PC is Qustodio een zeer goede keuze. Een andere goede suite die volledig multiplatform is heet MobiCip.

Ik ben technisch handig, wat kan ik nog meer doen?

Er zijn veel dingen die je nog meer kunt doen. Sommige van deze zaken worden automatisch geregeld door goede parental control applicaties maar andere zaken zijn een waardevolle toevoeging op de hiervoor genoemde maatregelen.

Inventariseer alle apparaten en zorg ervoor dat je eigen apparaten altijd hetzelfde IP adres toegewezen krijgen. Maak vervolgens in de router een default filter welke erg veilig is en waarvan alle gevaarlijke categorieën uit staan. Vervolgens maak je een 2e filter waarbij alles open staat en deze pas je alleen toe op je eigen apparaten. Hang vervolgens een beperkt tijdschema aan het standaard profiel zodat het internet alleen toegankelijk is op moment dat het gedrag van je kinderen te monitoren is. Zorg dus dat internet toegang afgesloten is op de tijden dat je op bed ligt of van huis bent. Content filteren kan ook middels DDNS wat een goedkope oplossing is t.o.v. een betaald contentfilter. Hiervoor moet je jezelf aanmelden voor een gratis account en de DDNS setting configureren en invullen op je router. Het enige nadeel is dat deze instellingen dan gelden dan voor iedereen in huis.

Inventariseer ook van alle apparaten de administrator wachtwoorden en laat je kinderen inloggen onder een eigen account. Zorg ervoor dat dit account geen administrator rechten heeft en dus zelf niets kan installeren. Verwijder ook alle browsers en maak alleen gebruik van een kindvriendelijke browser zoals: Kibro en MyBee. Installeer ook een adblocker zoals AdBlock Plus of NoScript om misleidende advertenties en pop-ups te verwijderen.

Als je ervoor kiest dat je kinderen niet op het internet mogen zonder dat je er zelf erbij bent dan kun je ervoor kiezen dat de apparaten de WiFi code vergeten bij elke reset. Op deze manier kunnen de kinderen nooit zonder hulp op het internet.

Hoe hou ik een oogje in het zeil?

Door gebruik te maken van de juiste “parental control” software hou je al gemakkelijk een oogje in het zeil. Wat ook goed werkt is om de computer in de huiskamer te plaatsen. Een computer in de huiskamer zorgt ervoor dat je regelmatig op het scherm kunt meekijken. Dit wordt lastig als de computer op de slaapkamer staat. Bij het gebruik van mobiele devices kun je afspreken dat hier alleen gebruik van gemaakt mag worden in de huiskamer en nergens anders.

Wat doe ik met e-mail?

Hoewel ik van mening ben dat jonge kinderen helemaal geen e-mail account nodig hebben kan ik me (zeker voor de wat oudere kinderen) zeker de voordelen voorstellen. Allereerst wil je natuurlijk een mooi e-mailadres registreren alvorens deze over een paar jaar misschien bezet is. Daarnaast kan het een mooie manier zijn om in contact te blijven met familie en vrienden. E-mail kent echter veel overeenkomstige nadelen met het internet. Zeker als het e-mailadres gebruikt wordt om registraties van spelletjes en websites te ondersteunen zal het e-mailadres vatbaar worden voor gevraagde en ongevraagde reclame en op den duur content gaan ontvangen die gevaarlijk is voor de computer (virussen, malware, phishing) en content die niet geschikt is voor kinderen (b.v. met pornografische afbeeldingen). Overweeg dus goed hoe belangrijk het hebben van een eigen e-mailadres is. Als je besluit je kind een eigen e-mailadres te geven doe dit dan ook met de nodige voorlichting en zorg ervoor dat je kind goed op de hoogte is van de mogelijke gevaren. Daarnaast is het zaak om regels af te spreken waarvoor het e-mailadres gebruikt mag worden en met wie het e-mailadres gecommuniceerd mag worden. Zorg er ook voor dat je als ouder beschikt over de inloggegevens en controleer geregeld de e-mailbox op vreemd ontvangen of verzonden berichten.

Hoe ga ik om met IM (Instant Messaging) applicaties?

Kinderen hebben geen toegang tot IM applicaties nodig…punt!

IM applicaties zijn potentieel een groot gevaar voor kinderen. Iedereen kan zich voordoen als een “vriend” en jij kunt het chatverkeer van je kind lastig controleren. Uiteraard kun je de chatstream loggen maar ga je dit ook goed en dagelijks nakijken / lezen? IM applicaties bieden overigens meestal nog meer opties zoals videochat en remote beheer oplossingen. Persoonlijk zou ik mijn kinderen geen toegang geven tot deze applicaties. Uiteraard komt de vraag een keer om te chatten met vrienden maar hiervoor kan je kind de Facebook messenger gebruiken waar alleen gechat kan worden met gecontroleerde vrienden. Toegang tot IM applicaties zou ik beperken tot je kind 10 tot 12 jaar oud is en veel beter de gevaren begrijpt en in kan schatten.

Hoe ga ik om met sociale netwerken?

Iedereen heeft Facebook…en je kind zal ook op jonge leeftijd in contact komen met Facebook of een ander sociaal netwerk. Vervolgens zullen ze je vragen om een eigen account aan te maken. Misschien niet primair om aanwezig te zijn op het netwerk maar omdat een spelletje vraagt om aangemeld te worden via b.v. Facebook. Al snel moet je de keuze dus maken om een account aan te maken voor je kind op een sociaal netwerk (al was het alleen al om de naam te claimen). Maak dit account gerust aan.

Dit wil echter niet zeggen dat je je kind controle moet geven over het account. Ik raad aan om als ouder de controle over het account te houden en je kinderen geen inloggegevens te geven. Op latere leeftijd wanneer je kind 12 jaar of ouder is kun je de controle uit handen geven. Het is ontzettend belangrijk dat je kind heel goed begrijpt dat alles wat op een sociaal netwerk als Facebook geplaatst wordt permanent en mogelijk nooit volledig van het internet te verwijderen is. Ook hier komen weer de gevaarlijke kanten om de hoek kijken als “digitale kinderlokkers”, het risico op identiteitsdiefstal en blootstelling aan vele advertenties die niet altijd toepasselijk zijn voor de leeftijdscategorie van je kind. Zorg dat je je kinderen dus goed voorgelicht hebt en dat ze de voorlichting ook voor 100% begrijpen.

Als je je kind de controle geeft maak dan de afspraak dat de inloggegevens niet veranderd mogen worden zodat je altijd in kunt loggen in het profiel. Geef ook aan regelmatig te monitoren. Zorg er ook zeker voor dat je “vrienden” bent met je kind. Dit maakt het monitoren alleen maar makkelijker.

Een belangrijke regel die je zeker moet afspreken is dat persoonlijke gegevens van je kind, het gezin of de familie nooit vermeld mogen worden en dat je kind het altijd moet laten weten als deze afspreekt met iemand via Facebook. Zorg dan ook dat je weet met wie dit is, hoe ze elkaar kennen en op welk adres deze afspraak is.

En als het online toch mis gaat…

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen en oplettendheid kan het toch nog mis gaan. Je kind wordt online gepest, chat voortdurend met een vreemde die van alles beloofd etc. Ook dit gedrag kan worden opgemerkt. Let op de volgende signalen:

• Zenuwachtig bij het ontvangen van een bericht
• Boos, droevig, gestrest of tijdens of na het gebruik van internet
• Vermijden van discussies of geheimzinnig gedrag omtrent het internetgebruik
• Terugtrekken in gezelschap van familie
• Niet meer meedoen met activiteiten die tot voor kort leuk waren
• Slechte cijfers op school (zonder aantoonbare aanleiding)
• Weigeren om naar school te gaan of juist heel laat terug thuis komen
• Slecht slapen, stemmingswisselingen of depressief

Als je deze signalen opmerkt hoeft er niets aan de hand te zijn maar het is goed om wel je kind hiermee te confronteren. Ga de discussie aan en toon in alle facetten je liefde en onvoorwaardelijke belofte om je kind bij te staan ongeacht de mogelijke problemen. Als er problemen zijn bekijk dan hoe deze zo effectief mogelijk opgelost kunnen worden. Herinner je kind eraan dat het nooit zijn schuld is en ga in conclaaf met betrokken personen zoals de leraar, ouders, kinderen of zoek professionele hulp.

Conclusie

Het internet wordt ook weleens (uiteraard onterecht) in het lijstje geschaard met 1e levensbehoeften. Je begint als ouder al jong met het onderwijs voor de eerste levensbehoefte. Eten, drinken en aankleden kunnen kinderen al op relatief jonge leeftijd. Als moderne ouder is het ook zaak om al jong te beginnen met de juiste voorlichting m.b.t. internet- en computergebruik.

Zeer belangrijk zijn een goede voorlichting, duidelijke afspraken, monitoring en het afschermen van schadelijke content (zover dit mogelijk is). Als je als ouder goed met deze stappen omgaat dan zal je kind de gevaren op het internet leren beheersen en zal je kind zeer goed in staat zijn zich veilig digitaal voort te bewegen.